Spekulativni dizajn je zamišljanje budućnosti kroz crteže, makete, priče i prototipe. Spekulativni dizajn ne predviđa šta će biti, već postavlja pitanje: šta ako…? Umesto da rešava probleme kao klasični dizajn, on ih postavlja. Igra se mogućim svetovima, istražuje granice nauke, tehnologije i društva, i podstiče publiku da razmisli – ne samo o onome što želimo, već i o onome čega bi trebalo da se pazimo. On predstavlja filozofsku igru, umetničku provokaciju i vežbu političke mašte.
Tokom radionice, polaznici su zamišljali kako bi izgledao Beograd budućnosti da su sistemia veštačke inteligencije u društvenom vlasništvu i pod demokratskom upravom.
Inspirisani vizijom Branka Pešića, legendarnog gradskog arhitekte, učesnici će osmisliti kreativne scenarije u kojima AI služi javnom dobru – kao što su algoritamski stambeni fondovi koji organizuju izgradnju prema potrebama građana, samoupravni softveri za raspodelu hrane u lokalnim zajednicama, digitalni sabori koji pregovaraju o urbanističkim promenama i saobraćajnim rešenjima, gradski chatboti koji uče od građana i postaju njihovi saveznici u borbi za pravedniji Beograd, samoupravne redakcije koje zajedno sa građanima uređuju lokalne vesti i bore se protiv dezinformacija i tabloidizacije.
Cilj radionice je zamisliti kako bi Branko Pešić – poznat po grandioznoj, ali ljudskoj viziji Beograda – koristio AI da unapredi grad u 21. veku. Polaznici su kreirali spekulativne intervencije u Beogradu koje povezuju tehnologiju, umetnost i društveno planiranje. Spajajući umetnost, tehnologiju i političku maštu, radionica ih je podstakla da zamisle nove oblike digitalnog zajedništva. ■
